Hoe goed boeren ook hun best doen, koeien worden ook wel eens ziek net als mensen. Het is dan zaak snel te ontdekken wat er mis is. In de reeks ”Dierziekten” neem ik je mee in de gezondheidszorg van onze zeer geliefde dieren. Deze keer ga ik je wat vertellen over Endometritis ofwel Baarmoederontsteking bij de koe.

Wat is Endometritis ofwel Baarmoederontsteking?

De baarmoederontsteking is te verdelen in klinisch (zichtbare symptomen) en Subklinische (Niet zichtbare symptomen). Subklinische endometritis wordt veroorzaakt doordat tijdens en kort na het afkalven bacteriën de baarmoeder indringen. De bacteriën kunnen binnendringen omdat tijdens en kort na het afkalven de baarmoedermond nog openstaat. Als de bacteriën niet voldoende opgeruimd worden, kunnen deze zorgen voor een infectie van de baarmoederwand. Dit leidt uiteindelijk tot een ontsteking in de baarmoeder (endometritis). Endometritis heeft serieuze gevolgen voor koe en boer! Door deze ontsteking kan de koe verminderd vruchtbaar worden of zelfs helemaal niet vruchtbaar meer.
Het belangrijkste zichtbare (klinisch) symptoom bij endometritis is ”witvuilen”. Uit de achterkant van de koe komt een sterk ruikende geel/wit achtige afscheiding. Daarnaast blijft de baarmoeder na het afkalven vergroot. Normaal krimpt de baarmoeder na 2 tot 3 dagen na afkalven weer tot normale grootte. Door deze ontsteking kan de koe ook echt ziek worden en haar temperatuur oplopen. Normaal heeft een koe een temperatuur van 38.7 tot 39.2. Naast klinisch en subklinisch kun je deze aandoening ook verdelen in acuut of chronisch. Tot 21 dagen na afkalven noemen we acuut en daarna valt de ontsteking als chronisch.

Preventie

Voor deze aandoening geldt de tegel ”voorkomen is beter dan genezen” dit omdat er geen behandeling beschikbaar is met 100% genezingsgarantie. Ook is subklinische endometritis lastig vast te stellen omdat er geen zichtbare symptomen zijn. Er zijn wel een paar factoren die het overdragen van ontstekingen verkleinen.

Hygiëne

Uiteraard speelt hygiëne een belangrijke rol. Als je in de omgeving de bacterie druk verlaagd, verlaag je ook de kans op endometritis. Werk dus zo schoon mogelijk!
Houd de koe schoon en vooral de achterkant. Gebruik schone materialen bij behandeling en zorg dat er geen bacteriën op de materialen komen. (denk hierbij vooral aan mest)
Vergeet de afkalfstal niet! die is ontzettend belangrijk voor moederdier en kalf! Schoon stro, schoon materiaal en schoon dier! Draag hier zorg voor!
Indien je met personeel of stagiaires werkt, zorg dan voor een goed hygiëneprotocol! Denk hierbij aan het gebruik van een hygiëne sluis, het reinigen van schoeisel bij binnenkomst en verlaten van het bedrijf en het ontsmetten van handen en materiaal. Gebruik zoveel mogelijk wegwerp materiaal, zo voorkom je besmetting.

Sprayfo heeft een mooi protocol gemaakt rondom het afkalven en de hygiene hiervan:
klik hier voor het protocol!

Stress

Stress is een factor voor alle dierziekten en weerstandsproblemen. Stress is slecht voor mens en dier. Zeker wanneer de koe zich in een kwetsbare periode begeeft moet je als veehouder hier extra zorg voor dragen! Door stress kan een negatieve energiebalans ontstaan doordat de weerstand zakt. Dit geeft vrij spel voor dierziekten. Vaarzen (koeien die hun eerste kalf gaan krijgen) zijn een risico groep omdat alles voor hen nieuw is. Je moet deze dames zorgvuldig en met veel geduld (en liefde) door deze belangrijke periode begeleiden.

Stress risico kun je verlagen door:

– Niet teveel van stal/koppel wisselen.
– Goed overwogen met rantsoen veranderingen omgaan.
– Zorg dat de vaars ten alle tijden zicht heeft op soortgenoten (zeker in de afkalfstal!) bij voorkeur zicht op de oudere koeien.
– Zet de vaars op tijd in de afkalfstal zodat deze vast wat kan wennen aan haar nieuwe omgeving.

Behandeling

Een koe met endometritis vraagt om snelle actie zodra de diagnose is gesteld. Er zijn meerdere behandelingen mogelijk.
Deze 2 behandelingsmethoden voor Subklinische Endometritis worden vaak gebruikt:

# 1 Prostaglandinen
Prostaglandinene zijn een lichaamseigen weefselhormoon die o.a. (voornamelijk) invloed hebben over de baarmoederspieren. Vaak is een eenmalige behandeling voldoende. Het effect van deze hormoon is dat het de tochtigheid opwekt waardoor de baarmoedermond zich opent, daarnaast zorgt het voor het samentrekken van de spieren in de baarmoeder. Hierdoor word de inhoud uitgedreven, zo dus ook de bacteriën van endometritis. Het slagingspercentage is 50% dus deze dieren moeten goed in de gaten worden gehouden. Deze behandeling dient niet uitgevoerd te worden door zwangere vrouwen. Deze stof is namelijk via de huid opneembaar en kan door de werking een miskraam veroorzaken.

#2 Metricure
Metricure bestaat uit o.a. een antibioticum. Metricure heeft een bacterie-dodende werking. Het pakt slechts de snel delende cellen aan, waaronder bacteriën, en dus niet de lichaamseigen cellen in de baarmoeder. Het slagingspercentage na het gebruik van Metricure bedraagt ongeveer 70%. Omdat Metricure een antibioticum is telt het mee voor het antibiotica cijfer van het bedrijf.

Uiteraard is het belangrijk de juiste behandelwijze met de veearts af te stemmen!